بلبرینگ کلاچ جک j5
ارتباط موتور با سیستم انتقال قدرت باید به صورت موقت باشد تا بتوان در شرایط مورد نیاز (مانند راه اندازی موتور یا برای تعویض دنده) انتقال توان بین موتور و جعبه دنده را قطع یا وصل نمود. تجهیزاتی که به این منظور در خودروها به کار می رود کلاچ نامیده میشود.
تعریف کلاچ (نحوه ارتباط موتور با سیستم انتقال قدرت)
ارتباط موتور با سیستم انتقال قدرت باید به صورت موقت باشد تا بتوان در شرایط مورد نیاز (مانند راه اندازی موتور یا برای تعویض دنده) انتقال توان بین موتور و جعبه دنده را قطع یا وصل نمود. تجهیزاتی که به این منظور در خودروها به کار می رود کلاچ» نامیده میشود.
قطع و وصل ارتباط موتور با سیستم انتقال قدرت توسط کلاچ به دلایل ذیل ضروریست :
١- هنگام راه اندازی موتور (استارت زدن برای روشن شدن موتور) با کلاچ گرفتن، بار سیستم انتقال قدرت از روی موتور برداشته می شود و موتور به راحتی روشن می گردد.
٢- هنگام تعویض دنده با کلاچ گرفتن، بار از روی جعبه دنده برداشته میشود و دنده به راحتی تعویض می گردد.
۳- در زمان توقف خودرو، با کلاچ گرفتن از خاموش شدن خودرو جلوگیری می شود.
۴- حرکت آرام و تدریجی در شروع حرکت خودرو
انواع کلاچ
انواع کلاچ های مورد استفاده در خودروهای سواری به شرح زیر است :
١- کلاچ اصطکاکي خشک تک صفحه ای و دو صفحه ای، که معمولا از آن در خودروهای مجهز به جعبه دنده دستی استفاده می شود.
٢- کلاچ چند صفحه ای، که معمولا از آن در موتورسیکلت ها و بعضی از وسایل نقلیه سنگین استفاده می شود. البته کلاچ چند صفحه ای روغنی در جعبه دنده های اتوماتیک نیز کاربرد دارد، ولی در این بخش، استفاده از این کلاچ ها از نوع کلاچ اصلی خودرو مد نظر بوده است
3- کوپلینگ هیدرولیکی
4 – مبدل گشتاور ، که از آن در اکثر خودروهای مجهز به جعبه دنده اتوماتیک استفاده می شود .
5 – کلاچ الکترومغناطیسی
کلاچ اصطکاکی خشک تک صفحه ای
کلاچ مکانیزیمی ست که وظیفه قطع و وصل دور و گشتاور بین موتور و جعبه دنده را بر عهده دارد و قادر است این عمل را در تمامی دورهای موتور انجام دهد. در خودروهای مجهز به جعبه دنده دستی معمولا از کلاچ اصطکاکی خشک تک صفحه ای استفاده می شود که از نیروی اصطکاک برای انتقال توان بین موتور و جعبه دنده استفاده می کند. و به این صورت که قطعه ای به نام صفحه کلاچ، که دو طرف آن لنت اصطکاکی پرچ شده است، بین دیسک کلاچ و فلایویل، تحت فشار قرار دارد. از این رو نیروی اصطکاک ایجاد شده بین سطوح لنت صفحه کلاچ، دیسک و فلایویل، باعث انتقال توان موتور به شفت ورودی جعبه دنده می شود. البته در هر زمان و در هر دور موتوری می توان با فشار دادن پدال کلاچ این انتقال توان را قطع کرد، که در ادامه به توضیح آن پرداخته خواهد شد.
شکل ۱-۲ نمایی از اجزای مجموعه کلاچ خشک تک صفحه ای را نشان داده است. با توجه به این شکل، مجموعة کلاچ خشک تک صفحه ای را می توان به چهار بخش اصلی تقسیم نمود که عبارت اند از :
1- صفحه کلاچ ۲- مجموعه دیسک کلاچ ٣- اهرم آزادسازی (دوشاخه کلاچ) و بلبرینگ کلاچ
۴- فلایویل، که دارای سطح اصطکاکی می باشد و مجموعه دیسک کلاچ به وسیله پیچ به آن وصل می شود .
صفحه کلاچ
یکی از بخش های اصلی مکانیزم کلاچ اصطکاکی، که در شکل ۲-۲ نشان داده شده، صفحه کلاچ است. همان گونه که ملاحظه می شود، این قطعه از یک بدنه فلزی تشکیل شده است که در دو طرف آن لنتهای اصطکاکی پرچ شده اند. این سطوح اصطکاکی با سطوح فلایویل و دیسک کلاچ در تماس اند. به گونه ای که با دوران فلايويل و دیسک، بین سطوح آنها با النتهای دو طرف صفحه کلاچ اصطکاک ایجاد میشود. این نیروی اصطکاک عامل انتقال توان به صفحه کلاچ است. از طرفی صفحه کلاچ، توسط توپی هزارخار روی شفت ورودی جعبه دنده قرار گرفته است. از این رو صفحه کلاچ دور و گشتاور فلایویل را به شفت ورودی جعبه دنده منتقل می کنند .
هنگام قطع و وصل توان بین موتور و سیستم انتقال قدرت و همچنین در زمان تغییر دور موتور، ارتعاشاتی در صفحه کلاچ ایجاد میشود که می تواند سبب استهلاک اجزای سیستم انتقال قدرت و ناراحتی سرنشین شود. از این رو در ساختمان صفحه کلاچ، از فنرهای برگی و فنرهای مارپیچ، به منظور جذب این ضربات و ارتعاشات و قطعات اصطکاکی بین اجزای داخل صفحه کلاچ به منظور مستهلک کردن این ارتعاشات و انتقال یکنواخت تر توان به شفت ورودی جعبه دنده، استفاده شده است.
لنتهای اصطکاکی صفحه کلاچ
پوشش اصطکاکی یا لنت صفحه کلاچ، می تواند از جنس مواد فلزی یا کربنی باشد. امروزه استفاده از لنتهای آزبستی به دلیل سمی بودن آنها و ایجاد مشکلات زیست محیطی ممنوع شده است.
به منظور جلوگیری از چسبیدن صفحه کلاچ به سطوح فلایویل و دیسک کلاچ و همچنین جلوگیری از خروج ذرات ناشی از سایش لنت، شیارهایی بر روی سطوح لنت ها ایجاد شده که در خنک کاری مجموعه کلاچ نیز تأثیرگذار است.
مجموعه دیسک کلاچ
وظیفه مجموعه دیسک کلاچ اعمال نیروی محوری به صفحه کلاچ است (شکل ۶–۲). به گونه ای که سطوح اصطکاکی صفحه کلاچ با فشار زیاد با سطوح دیسک کلاچ و فلایویل در تماس باشد و باعث ایجاد نیروی اصطکاکی، در صفحه کلاچ و انتقال توان موتور به شفت ورودی جعبه دنده شود. البته در مواقع لزوم، با اعمال نیرو به پدال کلاچ، این نیروی محوری حذف، و صفحه کلاچ آزاد می شود و انتقال توان به شفت ورودی جعبه دنده قطع می گردد.
مکانیزم فرمان کلاچ
همان گونه که تشریح شد، زمانی که راننده به پدال کلاچ نیرو اعمال می کند، اعمال نیروی محوری فنر دیافراگمی به دیسک، صفحه کلاچ و فلایویل قطع می گردد. بنابراین انتقال دور و گشتاور از موتور به شفت ورودی جعبه دنده قطع می گردد. برای انتقال نیرو از پای راننده به دو شاخه کلاچ از مکانیزم فرمان کلاچ استفاده میشود . این مکانیزم به دو دسته زیر تقسیم می شود :
۱- مکانیزم مکانیکی (سیمی) ۲- مکانیزم هیدرولیکی
شکل ۱۰-۲ مجموعه کلاچ با مکانیزم مکانیکی را نشان می دهد. با توجه به شکل، هنگامی که به پدال کلاچ نیرو اعمال می شود. حرکت پدال از طریق اهرم متصل به پدال به کابل منتقل می شود و کابل، تحت کشش قرار می گیرد. از آنجایی که کابل به دو شاخه کلاچ متصل شده است، دو شاخه کلاچ حرکت الاکلنگی می کند و بلبرینگ کلاج به مرکز فنر دیافراگمی نیرو وارد می سازد. با حرکت محوری مرکز فنر دیافراگمی، نیروی محوری روی دیسک، صفحه کلاچ و فلایویل قطع می شود و انتقال توان از موتور به جعبه دنده خاتمه می یابد. مکانیزم فرمان سیمی سبک و ارزان بوده و محدودیتی از لحاظ فضا، جهت نصب در خودرو ندارد.
فروشگاه ایران پارت –
عالی